Αλλεργική επιπεφυκίτιδα ονομάζεται η φλεγμονή του επιπεφυκότα, η οποία προκύπτει από υπερβολική αντίδραση του οφθαλμού προς εξωτερικούς παράγοντες (αλλεργιογόνα), τους οποίους ο οργανισμός τους θεωρεί ξένους και προσπαθεί να τους εξουδετερώσει.

Η αλλεργική επιπεφυκίτιδα παρουσιάζεται συχνότερα σε άτομα με άλλες αλλεργικές εκδηλώσεις, όπως ρινίτιδα, άσθμα, έκζεμα. Προσβάλλει συνήθως και τους δύο οφθαλμούς και δεν είναι μεταδοτική νόσος.

Ποια είναι τα συμπτώματα της αλλεργικής επιπεφυκίτιδας;

• Κνησμός (φαγούρα)
• Ερυθρότητα οφθαλμών (κόκκινα μάτια)
• Δακρύρροια- επιφορά
• Καύσος
• Οίδημα βλεφάρων
• Οίδημα επιπεφυκότα (μάτια που γυαλίζουν)
• Φωτοφοβία

Ποια είναι τα αίτια της αλλεργικής επιπεφυκίτιδας;

Όταν ένα αλλεργιογόνο έρχεται σε επαφή με την οφθαλμική επιφάνεια, τα μαστοκύτταρα απελευθερώνουν διάφορες ουσίες (κυρίως ισταμίνη). Αυτές με τη σειρά τους προκαλούν μία ταχεία φλεγμονώδη αντίδραση, η οποία θα οδηγήσει σε φαγούρα, ερυθρότητα και δακρύρροια.

Τα πιο συχνά αλλεργιογόνα είναι:

• Κολλύρια (φαρμακευτική ουσία ή συντηρητικά)
• Γύρη
• Σκόνη (ακάρεα)
• Μούχλα
• Γρασίδι
• Τρίχωμα ζώων
• Αρώματα
• Καλλυντικά
• Δερματικές αλοιφές
• Καπνός
• Νέφος

Ποιοι είναι οι τύποι αλλεργικής επιπεφυκίτιδας;

• Η οξεία αλλεργική επιπεφυκίτιδα έχει αιφνίδια έναρξη και μικρή διάρκεια. Προκαλείται συνήθως από τη γύρη και προσβάλλει κυρίως μικρότερα παιδιά μετά από παιχνίδι σε εξωτερικό χώρο κατά την άνοιξη ή το καλοκαίρι.
• Η εποχιακή αλλεργική επιπεφυκίτιδα είναι η συχνότερη μορφή. Προκαλείται από την αντίδραση σε αντιγόνα όπως η γύρη, το γρασίδι, τα φυτά, τα οποία εμφανίζονται πιο συχνά την άνοιξη και το καλοκαίρι.
• Η ολοετής αλλεργική επιπεφυκίτιδα προκαλεί συμπτώματα σε όλη τη διάρκεια του χρόνου και οφείλεται σε αλλεργιογόνα όπως τα ακάρεα σκόνης, το τρίχωμα των ζώων, οι μύκητες.
• Η αλλεργική επιπεφυκίτιδα εξ επαφής παρατηρείται ως αντίδραση σε ουσίες που έρχονται σε επαφή τόσο με την οφθαλμική επιφάνεια όσο και με τα βλέφαρα και τις βλεφαρίδες. Υπεύθυνα αλλεργιογόνα είναι συνήθως κολλύρια, καλλυντικά (μάσκαρα, μολύβι ματιών ή φρυδιών, κρέμες προσώπου), αρώματα.
• Η εαρινή κερατοεπιπεφυκίτιδα είναι μία νόσος της παιδικής και εφηβικής ηλικίας που προσβάλει κυρίως αγόρια. Είναι συχνότερη σε θερμά και ξηρά κλίματα όπως η Μεσόγειος, η Μέση Ανατολή, η Βόρεια και Δυτική Αφρική.
• Η ατοπική κερατοεπιπεφυκίτιδα εμφανίζεται κατά την ενήλικη ζωή σε άτομα με ιστορικό εκζέματος ή άσθματος.
• Η επιπεφυκίτιδα των γιγαντιαίων θηλών προκύπτει από διάφορα μηχανικά ερεθίσματα του ταρσικού επιπεφυκότα. Παρατηρείται συχνότερα σε χρήστες φακών επαφής και οφθαλμικών προθέσεων.

Διάγνωση αλλεργικής επιπεφυκίτιδας

Η διάγνωση βασίζεται στο ιστορικό και τα συμπτώματα του ασθενούς (με παθογνωμονικό σημείο τον κνησμό), καθώς και στην εξέταση στη σχισμοειδή λυχνία.

Η κυτταρολογική εξέταση ξέσματος της επιφάνειας του επιπεφυκότα αποκαλύπτει την παρουσία ηωσινόφιλων χωρίς όμως να προσφέρει ειδικές πληροφορίες.

Η αναζήτηση με ειδικές εξετάσεις των αλλεργιογόνων στα οποία είναι ευαισθητοποιημένο ένα άτομο μπορεί να βοηθήσει, καθώς θα μπορεί να αποφύγει την έκθεσή του σε αυτά.

Θεραπευτική αντιμετώπιση αλλεργικής επιπεφυκίτιδας

Το πιο σημαντικό και ουσιαστικό μέτρο για την αντιμετώπιση της αλλεργικής επιπεφυκίτιδας είναι η αποφυγή του αλλεργιογόνου.

(Α) Γενικά μέτρα

• Καλός και καθημερινός αερισμός της κατοικίας, των ρούχων και των κλινοσκεπασμάτων
• Αποφυγή μοκέτας και χαλιών
• Παραμονή ζώων εκτός σπιτιού
• Χρήση προστατευτικών γυαλιών κατά την έξοδο από το σπίτι σε μέρες με ισχυρό άνεμο (μεταφορά γύρης) και νέφος
• Κρύες κομπρέσες
• Πλύσιμο βλεφάρων με κρύο νερό

(Β) Φαρμακευτική αγωγή

Ο οφθαλμίατρος αφού θέσει τη διάγνωση  της αλλεργικής επιπεφυκίτιδας θα χορηγήσει και την ανάλογη θεραπεία:

• Τεχνητά δάκρυα, τα οποία βοηθούν στο ξέπλυμα του αλλεργιογόνου και των φλεγμονωδών ουσιών.
• Αντιισταμινικά κολλύρια, τα οποία μειώνουν τον κνησμό και το οίδημα.
• Σταθεροποιητές μαστοκυττάρων, των οποίων η χορήγηση θα πρέπει να ξεκινά λίγες μέρες πριν την εκδήλωση της αλλεργίας και είναι κατάλληλοι για μακροχρόνια δράση.
• Τοπικά στεροειδή- κορτιζονούχα κολλύρια, τα οποία πρέπει να δίνονται μόνο σε εξάρσεις και για μικρό χρονικό διάστημα
• Από του στόματος αντιισταμινικά καλό θα είναι να χορηγούνται όταν συνυπάρχει ρινίτιδα.